Rosnące ceny materiałów zwiastują kłopoty branży budowlanej

Janusz Władyczak, prezes KUKE:

Krajowe instytucje finansowe z coraz większym niepokojem obserwują sytuację na rynku surowców i materiałów wykorzystywanych przez branżę budowlaną. Zanotowane w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy znaczące wzrosty cen m.in. stali, drewna czy tworzyw sztucznych powodują, że długoterminowe kontrakty zawierane często jeszcze przed wystąpieniem pandemii mają coraz mniejsze szanse, by pozostały rentowne. Niektórzy uważają, że najsilniej może to dotknąć generalnych wykonawców, czyli koncerny odpowiedzialne za duże projekty, w których trudno dostosować ceny do zmienionych warunków na rynku. W ocenie KUKE ucierpieć mogą jednak także małe krajowe firmy, operujące na niewielkich marżach i również wystawione na gwałtowne wahania stawek za materiały budowlane. Docierają do nas sygnały, że ich dystrybutorzy, jeżeli nie posiadali klauzul waloryzacyjnych, wolą zerwać wcześniej zawarte umowy i zapłacić kary, by móc sprzedać towar po aktualnej, dużo wyższej cenie. Choć na razie zyski i przychody firm budowlanych zajmujących się generalnym wykonawstwem rosną z kwartału na kwartał, co widać po najnowszych raportach spółek z branży notowanych na warszawskiej giełdzie, to jednak w kolejnych okresach poprawa wyników finansowych przestanie być tak spektakularna. W lepszej sytuacji są deweloperzy, którzy mogą liczyć na duży popyt na mieszkania w związku z przenoszeniem środków z bankowych lokat na inwestycje w nieruchomości i dużą dostępnością kredytów hipotecznych. Dodatkowo drożejące mieszkania rekompensują wzrost cen materiałów i gruntów, pozwalając deweloperom nawet na zwiększanie marż. Z drugiej strony, stopniowo rośnie ryzyko przegrzania tego rynku.

Ekspozycja firm ubezpieczeniowych na branżę budowlaną znacząco wzrosła w ostatnich latach i jest bardzo wysoka, co w praktyce uniemożliwia zwiększanie limitów gwarancyjnych na firmy z tego sektora. Dodatkowo z powodu pandemii opóźniają się odbiory części inwestycji, co blokuje limity i wstrzymuje udzielanie gwarancji na nowe projekty. A czeka nas wysyp inwestycji drogowych czy kolejowych związanych m.in. z nową perspektywą budżetową Unii Europejskiej. W efekcie należy się spodziewać wyższych cen w budownictwie i infrastrukturalnym i mieszkaniowym. W niektórych krajach, jak Holandia czy Austria ok. 40 proc. firm budowlanych widzi możliwość przeniesienia wyższych kosztów na odbiorców, jak pokazuje badanie Komisji Europejskiej z II kwartału. W Niemczech taką szansę dostrzega 10 proc. firm, podczas gdy we Francji i Hiszpanii ceny mają się nie zmieniać. A warto przypomnieć, że polskie firmy budowlane coraz chętniej wychodzą na zagraniczne rynki. 

Dr Damian Kaźmierczak, główny ekonomista Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa:

Dane dotyczące liczby niewypłacalności firm budowlanych w II kw. 2021 r. wskazują na stabilną sytuację sektora budownictwa, który doświadczył umiarkowanego, ale – co istotne – przejściowego, spowolnienia inwestycyjnego wywołanego przez epidemię COVID-19. Wyhamowanie aktywności budowlanej dotyczyło przede wszystkim inwestycji samorządowych i sektora nieruchomości komercyjnych, natomiast mniejsze przeroby w segmencie infrastruktury transportowej miały charakter cykliczny i nie były powiązane z pandemią. Poważnym wyzwaniem dla branży jest obecnie bezprecedensowy wzrost cen surowców i materiałów budowlanych, które w I poł. 2021 r. rosły w tempie niespotykanym od co najmniej dekady. W ostatnich tygodniach ceny materiałów zaczęły się stabilizować, ale zatrzymały się na bardzo wysokich poziomach. Branża budowlana nadal nie może więc złapać większego oddechu i bacznie obserwuje dalszy rozwój sytuacji, zwłaszcza na rynku stali. Jest wysoce prawdopodobne, że w najbliższym czasie zacznie nasilać się presja płacowa, a przedsiębiorstwa będą borykały się z deficytem wykwalifikowanych pracowników. Rynek budowlany znajduje się bowiem u progu ogromnej kumulacji robót, bodaj największej w historii polskiego budownictwa. Do rozgrzanego rynku mieszkaniowego za chwilę powinny dołączyć inwestycje energetyczne związane z dekarbonizacją naszej gospodarki, ponownie przyspieszą duże projekty drogowe i kolejowe, a powoli zaczną odbijać inwestycje samorządowe i przemysłowe. Nadchodzące spiętrzenie prac we wszystkich segmentach budownictwa nie wróży dla branży budowlanej niczego dobrego.