Sprawdzenie wiarygodności kontrahenta a oszustwa handlowe

Działania przedsiębiorcy, który zamierza osiągnąć sukces finansowy, obarczone są dużym ryzykiem. Przyczyn tego ryzyka zwykle upatruje się w konieczności samodzielnego decydowania o losach przedsięwzięcia biznesowego czy w zmienności trendów rynkowych. Ujmując rzecz nieco inaczej, przedsiębiorca zawsze pozostaje w sytuacji deficytu informacyjnego, który sprawia, że nie sposób z całą pewnością ocenić skutków danej decyzji w momencie jej podejmowania. Sytuację tę należy przy tym ocenić jako naturalną – właściwą każdemu działaniu w sferze wolnego rynku. Współcześnie bardzo często zdarza się jednak, że ryzyko, które ponosi przedsiębiorca, związane jest nie tyle z charakterem działalności gospodarczej na rynku, ile raczej z nieuczciwym postępowaniem kontrahenta. Słowem: przedsiębiorca może natrafić na podmiot, którego celem będzie osiągnięcie zysku poprzez oszustwo handlowe. Ryzyko to jest przy tym niepomiernie większe, gdy w grę wchodzą transakcje z podmiotami zagranicznymi. Aby je zminimalizować, przedsiębiorca powinien każdorazowo podjąć niezbędne środki w celu weryfikacji swojego kontrahenta zagranicznego.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jak sprawdzić firmę zagraniczną,
• na czym polega jeden z najpopularniejszych rodzajów oszustw,
• jak uniknąć oszustwa handlowego. 

Sprawdzenie wiarygodności firmy zagranicznej – dlaczego warto?

Weryfikacja wiarygodności kontrahenta zagranicznego jest niezwykle ważna ze względu na możliwość poniesienia dużych strat finansowych w przypadku jego nieuczciwego postępowania. Jeśli dany podmiot jest niewypłacalny lub nie posiada żadnych środków finansowych, może nie zrealizować spoczywających na nim obowiązków – np. nie zapłaci umówionej ceny za towary, które dostarczymy. Niekiedy zdarza się również, że rzekomy przedsiębiorca, z którym zawieramy umowę, tak naprawdę nie funkcjonuje w obrocie gospodarczym, bądź osoba, która proponuje nam transakcję, jedynie podszywa się pod organ firmy albo jej pełnomocnika. Należy pamiętać, że ustalenie tożsamości sprawców oszustwa handlowego jest najczęściej bardzo trudne – zwłaszcza jeśli mamy do czynienia ze sprawcą działającym poza granicami kraju.

Jak sprawdzić firmę zagraniczną? Skuteczne metody

Zwykle weryfikacja zagranicznego przedsiębiorcy jest trudniejsza niż sprawdzenie krajowego podmiotu. Nieuczciwy kontrahent zagraniczny może bowiem starać się wykorzystać barierę językową czy też różnice między systemami prawnymi krajów, w których działają strony transakcji. Oczywiście, jak powiedzieliśmy wyżej, występuje również ryzyko, że oszust jedynie pozornie działa w imieniu danej firmy bądź reprezentuje podmiot nieistniejący. Metod wykorzystywanych do ochrony interesów finansowych przed oszustwem handlowym jest wiele. Poniżej prezentujemy niektóre z nich:

1. Sprawdzenie podmiotu warto rozpocząć od znalezienia jego strony internetowej, profilu na LinkedIn czy Facebooku. Strona internetowa oraz profile w mediach społecznościowych powinny posłużyć nam jako dodatkowe metody kontaktu z potencjalnym kontrahentem – należy sprawdzić, czy osoba, która skontaktowała się z nami (np. drogą mailową) rzeczywiście działa w imieniu danego podmiotu. Często oszuści podszywają się również pod osoby, o których informacja znajduje się na stronie internetowej firmy np. członków wyższej kadry menedżerskiej. W takich sytuacjach również należy zachować ostrożność, jeśli np. w sprawach niewielkiego zamówienia występuje np. prezes dużej firmy.
2. Przydatnym narzędziem weryfikacji kontrahenta zagranicznego jest Google Street View – pozwoli nam ono przekonać się, jak w rzeczywistości wygląda siedziba firmy. Jeśli osoba, która proponuje nam transakcję, twierdzi, że działa na rzecz dużego, międzynarodowego podmiotu, a za pomocą Google Street View dowiemy się, że siedzibą tego podmiotu jest, ujmując rzecz wprost, zniszczony barak, możemy mieć uzasadnione wątpliwości co do wiarygodności tej osoby.
3. Należy sprawdzić, czy dany przedsiębiorca figuruje w rejestrze firm właściwym dla danego kraju. Bazę danych podmiotów europejskich, zarządzaną przez Komisję Europejską, znaleźć można na portalu e-sprawiedliwość. Za jego pomocą możliwe jest w szczególności sprawdzenie kontrahenta unijnego.
4. Dobrym pomysłem jest skorzystanie z usług międzynarodowej wywiadowni gospodarczej. Usługi świadczone przez wywiadownie są płatne. Należy pamiętać, że wywiadownia może zweryfikować i potwierdzić istnienie i działanie firmy, ale taka informacja nie wykluczy próby podszycia się przez oszusta pod pracownika tej firmy.

European Distribution Fraud – sposób działania nieuczciwego kontrahenta

European Distribution Fraud stanowi rodzaj oszustwa handlowego, w którym przestępca podszywa się pod podmiot reprezentujący legalnie działającą firmę – zwykle dużą sieć handlową z Wielkiej Brytanii, Niemiec czy Francji (np. ALDI, Auchan, E.Leclerc, ASDA, John Lewis, Harrods, Intermarche).

Do kontaktu z kontrahentem sprawca oszustwa używa najczęściej adresu mailowego przypominającego adres używany przez rzeczywistą firmę (różnice dotyczą zwykle znaków interpunkcyjnych czy pojedynczych liter). Treść maila kierowanego do potencjalnej ofiary oszustwa obejmuje zwykle ofertę długotrwałej współpracy biznesowej oraz, co ważne, propozycję zakupu dużej partii łatwo zbywalnego towaru z odroczonym terminem płatności. Czasami wystarczy dokładnie sprawdzić adres mailowy kontrahenta, aby ustrzec się przed próbą oszustwa.

Jeśli przedsiębiorca ma wątpliwości co do wysyłki towaru z odroczonym terminem płatności, oszuści często doradzają mu, aby skorzystał z faktoringu czy ubezpieczenia należności. Zdają sobie bowiem sprawę, że limity kredytowe przyznawane są przez ubezpieczycieli tylko dla sprawdzonych i dobrze prosperujących firm – czyli tych, które rzekomo reprezentują. W takiej sytuacji zdarza się, że przed wysyłką towaru oszuści informują o przeładowaniu magazynu i proszą o przekierowanie dostawy pod inny adres niż adres spółki, na którą przyznany był limit kredytowy.

European Distribution Fraud – na co zwrócić uwagę?

Korespondując z osobą przedstawiającą się jako przedstawiciel (np. pracownik) znanej sieci handlowej, warto zwrócić uwagę na następujące znaki ostrzegawcze:

1. rzekomy przedstawiciel jako pierwszy nawiązuje z nami kontakt i oferuje zakup towarów, cena nie jest zwykle przedmiotem rozbudowanych negocjacji – reprezentant godzi się na zaproponowane przez nas warunki;
2. zamówienie jest zwykle składane przez dyrektora lub menadżera wyższego szczebla, ponieważ łatwo znaleźć tożsamość tych osób na stronie internetowej firmy, na którą ubezpieczyciel nadał limit kredytowy;
3. adres dostawy nie jest powiązany z faktycznym adresem spółki i jest to np. hub logistyczny;
4. rzekomy przedstawiciel firmy dąży do szybkiego wykonania dostawy. 

European Distribution Fraud – co zrobić, aby uchronić się przed oszustwem handlowym?

W sytuacji, gdy mamy wątpliwości co do wiarygodności osoby proponującej nam zakup towarów z odroczeniem zapłaty, należy:

1. sprawdzić, czy adres dostawy, numer telefonu i adres e-mail są prawdziwe,
2. znaleźć oficjalną stronę internetową firmy i skontaktować się z nią,
3. poszukać osoby kontaktującej się z nami za pomocą portali społecznościowych (np. LinkedIn) i podjąć z nią kontakt,
4. zażądać płatności z góry przy pierwszym zamówieniu.

Niektórzy odbiorcy publikują na swoich stronach ostrzeżenia o próbach oszustwach z wykorzystaniem ich firmy. Zwracają uwagę, jaka jest prawidłowa domena ich firmowych adresów mailowych, z jakiego numeru telefonu można oczekiwać kontaktu lub uczulają dostawców, aby nie nawiązywać relacji handlowych wyłącznie przez telefon lub e-mail, gdyż polityka zakupowa ich firmy wyklucza taką możliwość przy pierwszym zamówieniu.

Należy pamiętać, że jeśli oszustwo handlowe dojdzie do skutku, odzyskanie pieniędzy będzie niezwykle trudne. Ubezpieczyciel nie może wypłacić odszkodowania, ponieważ transakcja zostaje zakwalifikowana jako wyłudzenie, którego nie obejmują polisy ubezpieczenia należności. W praktyce znacznie łatwiej jest uniknąć oszustwa niż później starać się dojść sprawiedliwości. Kluczowa okazuje się zatem odpowiednia „profilaktyka” w zakresie wyboru kontrahenta.